Hiểm họa mất an toàn lao động

Tai nạn lao động (TNLĐ) xảy ra hằng năm gần đây đang có chiều hướng gia tăng về số vụ cũng như mức độ nghiêm trọng. Không ít lao động đã thiệt mạng, song sự phối hợp của các cơ quan chức năng để giảm thiểu những vụ việc thương tâm dường như vẫn chưa đạt kết quả như mong muốn. Vì thế cần phải có sự cương quyết hơn nữa của cơ quan quản lý Nhà nước, chủ sử dụng lao động và ý thức của người lao động, chung tay vì môi trường lao động an toàn, hiệu quả.

Tăng số vụ và mức độ nghiêm trọng

Theo báo cáo từ Cục An toàn lao động, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB và XH), trong năm 2017 cả nước đã xảy ra 8.956 vụ TNLĐ (bao gồm cả khu vực có quan hệ lao động và khu vực người lao động làm việc không theo hợp đồng lao động). Đáng tiếc là đã có tới 898 vụ làm 928 người chết, còn số người bị thương nặng trong các vụ TNLĐ là 1.915 người. Các vụ TNLĐ không những gây ra nỗi đau xé lòng cho các thân nhân người bị chết mà còn để lại hậu quả về cả tinh thần lẫn thiệt hại vật chất cho xã hội.

Nhìn sâu hơn vào bức tranh này, giai đoạn 1995 - 2005 cho thấy trung bình mỗi năm xảy ra khoảng 2.600 vụ, làm 260 người chết. Còn sang đến giai đoạn 2006 - 2016 số TNLĐ đã lên tới 6.000 vụ/năm, làm 600 người chết, thiệt hại khoảng 200 tỷ đồng. Năm 2016, cả nước xảy ra gần 8.000 vụ. Như vậy số TNLĐ đã tăng hằng năm cả về số vụ lẫn mức độ nghiêm trọng. Có rất nhiều nguyên nhân, đôi khi chỉ là một sơ suất rất nhỏ như dừng xe ô-tô trên dốc cao để bốc hàng, trượt chân ngã, tường đổ... Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia thì TNLĐ thường xảy ra do một số nguyên nhân như người sử dụng lao động, người lao động vi phạm các quy định về an toàn, vệ sinh lao động (ATVSLĐ). Đặc biệt, các DN coi thường việc tổ chức huấn luyện ATVSLĐ cho người lao động; Không kiểm tra định kỳ về kỹ thuật an toàn đối với các thiết bị, máy móc có yêu cầu nghiêm ngặt; Không xây dựng kế hoạch ATVSLĐ, không thực hiện khám sức khỏe định kỳ cho người lao động, không trang bị phương tiện bảo hộ. Một điều khác nữa là thiếu kiểm tra giám sát, quản lý lỏng lẻo vấn đề ATVSLĐ. Về phía người lao động thiếu ý thức tuân thủ pháp luật về ATVSLĐ, không sử dụng thiết bị an toàn lao động, nhất là những lao động tự do làm việc tại các công trình xây dựng. Mặt khác, việc DN trốn tránh không thực hiện báo cáo tình hình tai nạn lao động cũng tiềm ẩn nguy cơ sinh ra TNLĐ...

Qua đánh giá, cho thấy có hơn 45% nguyên nhân xảy ra do người sử dụng lao động. Phân tích cụ thể các nguyên nhân, lãnh đạo Bộ LĐ-TB và XH cho biết, DN để xảy ra TNLĐ thường vi phạm vào “ba không”, gồm: “Không xây dựng quy trình, biện pháp làm việc an toàn chiếm 14,6% tổng số vụ; Không huấn luyện hoặc huấn luyện an toàn lao động chưa đầy đủ cho người lao động chiếm 12,31 %; Không có thiết bị bảo đảm an toàn, chiếm 10% …”.

Ông Nguyễn Tiến Tùng, Chánh Thanh tra Bộ LĐ-TB và XH cho biết thêm, việc các DN được báo trước khi đoàn Thanh tra đến làm việc cũng là một nguyên nhân khiến cho TNLĐ gia tăng vì đây là kẽ hở để họ bưng bít thông tin, che đậy những sai sót trong công tác bảo đảm an toàn lao động.